Eskiden beri bilinen bir virüs olmakla birlikte son aylarda Latin Amerika’da yaygın hastalık yapmasıyla gündeme gelmiştir. Latin Amerika’ya seyahat edenler dışında ülkemizde yayılma riski bulunmamaktadır.
Bulaşma
Zika virüsü enfekte Aedes türleri sivrisinek ısırması yoluyla insanlara bulaşır. Aedes türü sivrisinekler Dang humması ve Chikungunya virüs hastalıklarının bulaşmasına yol açan sivrisinek grubudur. Çoğalmak için yumurtalarını kova, kâse, hayvan yemek kapları, saksı, vazo gibi kaplara ve su kaynaklarına bırakırlar. Bu grup sivrisinekler diğerlerinin aksine gün ışığında da insanlara saldırıp sokabilmektedir.
Hasta insanlardan kan emerken almış oldukları virüsü, beslenmek için soktukları diğer insanlara bulaştırırlar. Nadiren doğum esnasında hasta anneden karnındaki bebeğe de bulaşma olabilmektedir. Bu durumda anne karnındaki bebekte gelişme geriliği ve anomaliye yol açmaları söz konusudur. İnsandan insana, enfekte kan ya da cinsel temas yoluyla bulaşabileceği de ifade edilmektedir.
Belirtileri
Zika virüs hastalığında kuluçka döneminin birkaç günden 1 haftaya kadar olduğu düşünülmektedir. Hastalık virüs bulaşan 5 kişiden birinde belirti vererek seyretmektedir. Belirtiler genel olarak hafif olmakla birlikte nadiren hastane tedavisi de gerekebilmektedir. Zika’ da ateş, döküntü, baş, eklem ve kas ağrısı ile konjunktivit (kırmızı gözler) belirtilerine sıklıkla rastlanmaktadır. Hastalık birkaç günden 1 haftaya kadar olan sürede iyileşmektedir.
Tanı
Aktif hastalık döneminde kanda virüs araştırması yapılabilmektedir. Yukarıda ifade edilen şikâyetler söz konusu olduğunda doktora, seyahat edilen bölge hakkında mutlaka bilgi verilmelidir.
Tedavi
Henüz Zika’ya özgü aşı veya ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Belirtilere yönelik tedavi uygulanmaktadır. Hastalık esnasında bol su içmek ve dinlenmek çok yararlıdır. Ateş ve ağrı için paracetamol türü ağrı kesiciler kullanılmalıdır. (Aspirin gurubu ilaçlar, Dengi humması vb. söz konusu olabileceği durumlarda kanama riskini artırması nedeniyle kullanılmamalıdır.)
Seyahatte sivrisineklerden korunma önerileri
- Klima ve sinekliği olan otel odası veya evleri tercih edin.
- Cibinlik – sinek geçirmeyen ağlar – kullanın (uzun kalacaksanız yanınızda götürün).
- Alaca karanlıkta (gün batımı ve doğumunda) açık havada bulunmamaya gayret edin.
- Mümkün olduğunca uzun giysiler, ayakkabı ve çorap giyin.
- Açık renkli giysi ve çoraplar giymeyi tercih edin!
- Dışarı çıkarken vücudunuzun açık bölgelerine sinek – böcek kaçırıcı (permethrin, DEET içeren) ilaçlar sürün.
- Odada fişe takılan sinek matı (ısı ile buharlaşarak odaya ilaç verir) kullanın.
- Gerekirse odaya böcek – sinek öldürücü sprey sıkın.
- Yatmadan önce vücut, elbise, oda kontrolü yaparak böcek ve sinekleri uzaklaştırın.
- Elbise, ayakkabı, tente, cibinlik vb. eşyalara sinek kaçırıcı sürün (Permethrin, Permanone vb.).
- Yatmadan önce duş alın.
Zika Virüsünden Etkilenen Bölgeler
Amerika
Barbados
Bolivia
Brazil
Colombia
Commonwealth of
Puerto Rico, US territory
Costa Rica
Curacao
Dominican Republic
Ecuador
El Salvador
French Guiana
Guadeloupe
Guatemala
Guyana
Haiti
Honduras
Jamaica
Martinique
Mexico
Nicaragua
Panama
Paraguay
Saint Martin
Suriname
U.S. Virgin Islands
Venezuela
Okyanusya/Pasifik Adaları
American Samoa
Samoa
Tonga
Afrika
Cape Verde
Hazırlayan: Dr. Şevket Aksoy / İşyeri Hekimi
Kaynak: http://www.cdc.gov/zika/