Soğuk hava koşulları, kar ve buzlanma; yol güvenliğini doğrudan etkileyen en kritik riskler arasındadır. Ticari araçlar ve filo yöneten işletmeler için kış mevsimi, yalnızca operasyonel kayıplar değil; aynı zamanda çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından da önemli tehditler doğurur. Bu nedenle kış lastiği kullanımı, hem güvenli sürüşün temel koşulu hem de Türkiye’de yasal çerçeveyle desteklenen zorunlu bir uygulamadır.
Bu blog yazısında; kış lastiği kullanımının neden bir seçenek değil, vazgeçilmez bir güvenlik gerekliliği olduğunu, Türkiye’de geçerli mevzuatın hangi sorumlulukları getirdiğini ve filolarınızda yol güvenliğini en üst düzeye çıkarmak için Artı Danışmanlık olarak nasıl bir İSG bakış açısı benimsediğimizi detaylı şekilde ele alıyoruz.
Kış Lastiği Neden Hayati Önem Taşır Bilimsel Gerçekler
Kış lastikleri, sadece karlı zeminde değil, asfalt sıcaklığının 7°C’nin altına düştüğü her koşulda standart yaz lastiklerinden çok daha üstün performans gösterir. Bunun temel nedenleri şunlardır:
- Kauçuk Yapısı: Yaz lastikleri soğuk havada sertleşerek yol tutuşunu kaybederken, Kış Lastiğinin özel silika bazlı kauçuk karışımı düşük sıcaklıklarda bile esnekliğini korur. Bu esneklik, yüzeyle daha iyi temas ve tutunma sağlar.
- Diş Derinliği ve Kanallar (Lamel): Kış lastikleri, suyu ve eriyen karı tahliye etmek için daha derin ve karmaşık sırt desenlerine sahiptir. Bu desenlerdeki binlerce küçük yarık (lamel), karda ve buzda ek tutunma kenarları oluşturarak fren mesafesini kısaltır.
- Fren Mesafesi: Islak zeminde, hava sıcaklığı 7°C’nin altına düştüğünde, kış lastikleri yaz lastiklerine göre %10 ila %20 daha kısa fren mesafesi sunar. Kar ve buz üzerinde ise bu fark ölümcül seviyelere ulaşır.
Kış lastiği kullanımı, filo güvenliğinde proaktif bir İSG Danışmanlığı yaklaşımının zorunlu bir parçasıdır.
Türkiye’de Kış Lastiği Kullanımı Yasal Zorunluluklar
Türkiye’de Kış Lastiği kullanımı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümleri uyarınca zorunludur. Bu zorunluluk, ticari araçları ve yolcu taşımacılığı yapan araçları doğrudan ilgilendirmektedir.
Yasal Zorunluluğun Kapsamı ve Süresi
- Kapsam: Yolcu ve eşya taşımacılığında kullanılan tüm ticari araçlar (kamyon, çekici, tanker, otobüs, minibüs ve kamyonetler) bu zorunluluğa tabidir. Özel otomobiller bu zorunluluğa tabi olmasa da, güvenlik nedeniyle kullanılması şiddetle tavsiye edilir.
- Süre: Her yıl 1 Aralık ile 1 Nisan tarihleri arasında, dört aylık süre boyunca zorunludur. Ancak, valilikler bu süreyi kendi iklim koşullarına göre uzatabilir veya kısaltabilir (Örn: Doğu illerinde daha uzun süre zorunlu olabilir).
- Denetim ve Yaptırım: Denetimler, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının yetkili birimleri, Jandarma ve Emniyet Genel Müdürlüğü ekipleri tarafından yapılır. Kurallara uymayan ticari araçlara idari para cezası uygulanır ve lastikler değiştirinceye kadar aracın trafiğe çıkışına izin verilmez.
Bu yasal zorunluluklara uymak, işletmeler için sadece cezalardan kaçınmak anlamına gelmez; aynı zamanda İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işveren sorumluluğunun yerine getirilmesi demektir. Lastik kaynaklı bir kaza, iş kazası olarak değerlendirilebilir.
Filo Güvenliği İçin Kapsamlı Önlemler
Artı Danışmanlık olarak, kış lastiği kullanımını yalnızca yasal bir madde olarak değil, Filo Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Yönetiminin bir parçası olarak ele alıyoruz.
- Doğru Lastik Seçimi: Ticari araçlarda M+S (Mud and Snow) veya 3PMSF (Üç Tepeli Kar Tanesi) işaretli lastikler tercih edilmelidir. Lastiklerin diş derinliği (yasal sınır 1.6 mm olsa da, kışın 4 mm’nin altı tavsiye edilmez) düzenli olarak kontrol edilmelidir.
- Periyodik Kontrol: Lastiklerin yanı sıra, araçların fren sistemi, akü, antifriz seviyesi ve aydınlatma sistemleri de kışa girmeden önce detaylı OSGB Hizmetleri ile koordineli olarak kontrol edilmelidir.
- Sürücü Eğitimi: Kış koşullarında sürüş teknikleri (ani fren ve direksiyon hareketlerinden kaçınma, takip mesafesini artırma) konusunda sürücülere özel eğitimler verilmelidir.
- Kayıt ve Takip Sistemi: Lastik değişim tarihlerinin, diş derinliği ölçümlerinin ve sürücü eğitimlerinin kayıtları düzenli tutulmalıdır. Bu, olası bir kaza durumunda işverenin tüm önlemleri aldığını gösteren önemli bir kanıttır.
Kış Lastiği kullanımı, soğuk mevsimde filolarının güvende kalması, operasyonel sürekliliğin sağlanması ve en önemlisi Çalışan Sağlığının korunması için temel bir gerekliliktir. Yasal zorunluluklara uyum, bu bütünsel güvenlik yaklaşımının ayrılmaz bir parçasıdır.
Artı Danışmanlık‘ın İSG Danışmanlığı desteğiyle filo güvenliği süreçlerinizi güçlendirmek ve tüm yasal yükümlülüklerini yerine getirmek için bizimle iletişime geçin. Güvenli sürüş kültürünü birlikte güçlendirelim.